ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΜΟΙΡΑΣΜΑΤΟΣ

Οι περισσότεροι από εμάς τις γνωρίζουμε. Τις έχουμε συναντήσει στα μικρά ενοικιαζόμενα δωμάτια των νησιών των Κυκλάδων, σε συμπαθητικούς φτηνούς ξενώνες που χρησιμοποιούν το καλοκαίρι οι νέοι όλου του κόσμου, στους χώρους υποδοχής ξενοδοχείων μικρής και μεσαίας δυνατότητας αλλά και σε καφενεία ή μπαράκια καλοκαιρινών προορισμών. Κάθονται σε μια άκρη, ξεκουράζονται, έτοιμες και πρόθυμες να ξεκινήσουν το ταξίδι μέχρι το επόμενο προορισμό όπου και θα ξαποστάσουν. Είναι οι μικρές καλοκαιρινές βιβλιοθήκες μοιράσματος.


Ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’70 όταν οι καλοκαιρινοί επισκέπτες στη χώρα μας ετοίμαζαν τις αποσκευές τους για την επιστροφή και άφηναν τα βιβλία που τους είχαν συντροφεύσει στις διακοπές τους στο χώρο διαμονής τους. Στην αρχή ήταν καλοκαιρινά αναγνώσματα κυρίως ρομαντική και «μαύρη» λογοτεχνία. Την επόμενη χρονιά τις αναλάμβαναν καινούριοι επισκέπτες μέχρι να τις εναποθέσουν κι αυτοί με τη σειρά τους όταν έφτανε η ώρα της επιστροφής. Χρονιά με τη χρονιά μεγάλωναν ποσοτικά και εμπλουτίζονταν ποιοτικά. Το μόνο που δεν άλλαζε ήταν η ίδια λογική μοιράσματος που τις χαρακτήριζε από την αρχή.
Έφτασαν σε σημείο να αποτελέσουν κίνημα ανά τον κόσμο, με το όνομα bookcrossers, με τα μέλη του να ξεπερνούν τους 850.000 σε 130 χώρες. Εξαπλώθηκαν και στον αστικό ιστό από ανθρώπους που προτιμούν να βλέπουν αγαπημένα τους βιβλία να ταξιδεύουν από χέρι σε χέρι παρά να σκονίζονται σε βιβλιοθήκες ή να παραμένουν αδιάβαστα.
Το κυριότερο όμως είναι ότι η λογική αυτή του μοιράσματος εμπεριέχει μέσα της σημαντικές αξίες. Αξίες ενάντια στην εμπορευματοποίηση του βιβλίου, του σημαντικού αυτού αγαθού και μέσου πολιτισμού. Ταυτόχρονα βοηθούν στην εξάπλωση και διάδοση της ανάγνωσης σε καιρούς που το life style και η τηλεόραση κυριαρχεί. Ακόμη ενισχύουν την αίσθηση της κοινότητας, της αλληλεγγύης και του μοιράσματος. Αρθρώνουν μια άλλη λογική από τη λογική της αγοράς συμμετέχοντας έστω και ελάχιστα στη λογική της «αποανάπτυξης». Αποτελούν ένα μικρό, έστω εν σπέρματι, θεσμό στην πρόταση του εναλλακτικού οικονομικού μοντέλου.
Για όσους έχουν συμμετάσχει στην καλοκαιρινή αυτή διακίνηση των βιβλίων, η κίνηση αυτή μοιάζει αρκετά σαν να αφήνεις ένα μπουκάλι στον ωκεανό με άγνωστο όσο και συναρπαστικό προορισμό. Ποτέ δεν ξέρεις σε ποια χέρια θα καταλήξει, είναι ουσιαστικά μια συνομιλία με κάποιο άγνωστο. Η εικόνα ενός βιβλίου σε μια διαρκή κίνηση, ενός απελευθερωμένου βιβλίου, έξω και πέρα από «ιδιοκτησία» είναι δελεαστική.
Το τελευταίο καλοκαίρι που τη συναντήσαμε μας χάρισε τη χαρά της γνωριμίας με βιβλία όπως τον «Ενικό Αριθμό» της Λένας Διβάνη και τη «Μικρά Αγγλία» της Ιωάννας Καρυστιάνη. Και πάντα θα περιμένουμε την έκπληξη που θα μας περιμένει το ερχόμενο καλοκαίρι, αν και ήδη σκεφτόμαστε τη λειτουργία αυτών των βιβλιοθηκών σε κίνηση το επόμενο χρονικό διάστημα μέσα στο αστικό τοπίο.
Προς το παρόν καλό χειμώνα!